Eucharystia

Przygotowania do I Komunii Świętej dla klasy 3 Szkoły Podstawowej w czwarte niedziele miesiąca po Mszy św. o godzinie 10:00.

 

Teksty biblijne na temat Eucharystii

1.    Ustanowienie Eucharystii:

"A gdy oni jedli, wziął Jezus chleb i pobłogosławił, łamał i dawał uczniom, i rzekł: Bierzcie i jedzcie, to jest ciało moje. Potem wziął kielich i podziękował, dał im, mówiąc: Pijcie z niego wszyscy; albowiem to jest krew moja nowego i wiecznego przymierza, która się za was i za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów. Ale powiadam wam: Nie będę pił odtąd z tego owocu winorośli aż do owego dnia, gdy go będę pił z wami na nowo w Królestwie Ojca mego. A gdy odśpiewali hymn, wyszli ku Górze Oliwnej." (Mt 26, 26-30)

2.    Napomnienie Apostoła Pawła do godnego spożywania Eucharystii Wieczerzy Pańskiej:

"Tak więc, gdy się zbieracie, nie ma u was spożywania Wieczerzy Pańskiej. Każdy bowiem już wcześniej zabiera się do własnego jedzenia, i tak się zdarza, że jeden jest głodny, podczas gdy drugi jest nietrzeźwy. Czyż nie macie domów, aby tam jeść i pić? Czy chcecie znieważać Boże zgromadzenie i zawstydzać tych, którzy nic nie mają? Cóż wam powiem? Czy będę was chwalił? Nie, za to was nie pochwalę. Ja bowiem otrzymałem od Pana to, co wam przekazałem, że Pan Jezus tej nocy, kiedy został wydany, wziął chleb i dzięki uczyniwszy połamał i rzekł: To jest Ciało moje które za was będzie [wydane]. Czyńcie to na moją pamiątkę! Podobnie, skończywszy wieczerzę, wziął kielich, mówiąc: Ten kielich jest Nowym Przymierzem we Krwi mojej. Czyńcie to, ile razy pić będziecie, na moją pamiątkę! Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb albo pijecie kielich, śmierć Pańską głosicie, aż przyjdzie. Dlatego też kto spożywa chleb lub pije kielich Pański niegodnie, winny będzie Ciała i Krwi Pańskiej. Niech przeto człowiek baczy na siebie samego, spożywając ten chleb i pijąc z tego kielicha. Kto bowiem spożywa i pije nie zważając na Ciało [Pańskie], wyrok sobie spożywa i pije. Dlatego to właśnie wielu wśród was słabych i chorych i wielu też umarło. Jeżeli zaś sami siebie osądzimy, nie będziemy sądzeni. Lecz gdy jesteśmy sądzeni przez Pana, upomnienie otrzymujemy, abyśmy nie byli potępieni ze światem. Tak więc, bracia moi, gdy zbieracie się by spożywać [wieczerzę], poczekajcie jedni na drugich! Jeżeli ktoś jest głodny, niech zaspokoi głód u siebie w domu, abyście się nie zbierali ku potępieniu [waszemu]. Co do reszty, zarządzę, gdy do was przybędę. " (1 Kor 11, 20-34)

3.    Niepowtarzalność ofiary Jezusa:

"Chrystus bowiem wszedł nie do świątyni, zbudowanej rękami ludzkimi, będącej odbiciem prawdziwej (świątyni), ale do samego nieba, aby teraz wstawiać się za nami przed obliczem Boga, nie po to, aby się często miał ofiarować jak arcykapłan, który co roku wchodzi do świątyni z krwią cudzą. Inaczej musiałby cierpieć wiele razy od stworzenia świata. A tymczasem raz jeden ukazał się teraz na końcu wieków na zgładzenie grzechów przez ofiarę z samego siebie. A jak postanowione ludziom raz umrzeć, a potem sąd, tak Chrystus raz jeden był ofiarowany dla zgładzenia grzechów wielu, drugi raz ukaże się nie w związku z grzechem, lecz dla zbawienia tych, którzy Go oczekują" (Hbr 9, 24-28)

4.    Niepowtarzalność ofiary Jezusa:

"Na mocy tej woli uświęceni jesteśmy przez ofiarę ciała Jezusa Chrystusa raz na zawsze. Wprawdzie każdy kapłan staje codziennie do wykonywania swej służby, wiele razy te same składając ofiary, które żadną miarą nie mogą zgładzić grzechów. Ten przeciwnie, złożywszy raz na zawsze jedną ofiarę za grzechy, zasiadł po prawicy Boga, oczekując tylko, aż nieprzyjaciele Jego staną się podnóżkiem nóg Jego. Jedną bowiem ofiarą udoskonalił na wieki tych, którzy są uświęcani." (Hbr 10, 10-14)

5.   

"Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb albo pijecie kielich, śmierć Pańską głosicie, aż przyjdzie. Dlatego też kto spożywa chleb lub pije kielich Pański niegodnie, winny będzie Ciała i Krwi Pańskiej." (1 Kor 11, 26-27)

6.

"Ciało moje jest prawdziwym pokarmem, a Krew moja jest prawdziwym napojem. Kto spożywa moje Ciało i Krew moją pije, trwa we Mnie, a Ja w nim. Jak Mnie posłał żyjący Ojciec, a Ja żyję przez Ojca, tak i ten, kto Mnie spożywa, będzie żył przeze Mnie. To jest chleb, który z nieba zstąpił - nie jest on taki jak ten, który jedli wasi przodkowie, a poumierali. Kto spożywa ten chleb, będzie żył na wieki." (J 6, 55-58)

7.

"A gdy jedli, wziął chleb, odmówił błogosławieństwo, połamał i dał im mówiąc: «Bierzcie, to jest Ciało moje». Potem wziął kielich i odmówiwszy dziękczynienie dał im, i pili z niego wszyscy. I rzekł do nich: «To jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana. Zaprawdę, powiadam wam: Odtąd nie będę już pił z owocu winnego krzewu aż do owego dnia, kiedy pić go będę nowy w królestwie Bożym»." (Mk 14, 22-25)

 

Sprawowanie Eucharystii:

Liturgia Eucharystii nie zawsze wyglądała tak jak obecnie. Zawsze jednak polegała na wypowiadaniu przepisanych modlitw i spożywaniu konsekrowanego Chleba i Wina. Około X wieku wprowadzono podniesienie, jako ukazanie wiernym konsekrowanych świętych postaci.

Materią sakramentu jest chleb pszenny i wino z owocu krzewu winnego (winogron) a źródłem obrzędu są słowa Jezusa zapisane w Nowym Testamencie:
"Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy, to jest bowiem ciało Moje, które za was będzie wydane.
Bierzcie i pijcie to jest bowiem kielich krwi Mojej, która za was i za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów,
to czyńcie na Moją pamiątkę!"

W Kościele prawosławnym i w katolickim obrządku bizantyjskiego wierni otrzymują komunię pod obiema postaciami, przy czym chleb przeznaczony do konsekracji jest  kwaszony (a nie przaśny jak w Kościele katolickim). Przyjmowanie tylko postaci chleba jako komunii jest starą praktyką, która w czasach soboru w Konstancji wywoływało duże spory: był to ważny punkt kontrowersji z Janem Husem i jego zwolennikami. Jeżeli wierni są odpowiednio przygotowani formacyjnie, komunia pod dwiema postaciami jest udzielana również w Kościele rzymskokatolickim – zwykle pod dwiema postaciami komunikuje tylko celebrans.

Według teologii Kościoła katolickiego, Eucharystia celebrowana jest przez cały Kościół tzn. Chrystusa jako głowę i zgromadzony lud Boży jako członki ciała. Celebracji może przewodniczyć tylko kapłan – biskup lub prezbiter. Jego rola w zgromadzeniu eucharystycznym jest wyjątkowa w stosunku do roli, jaką pełnią wierni: dzięki sakramentowi święceń kapłan celebruje in Persona Christi, to znaczy w sakramentalnym zjednoczeniu z Chrystusem. Na mocy tego zjednoczenia sam Chrystus jest dokonawcą całej liturgii, a w szczególności ofiary, jaką na Kalwarii składa w imieniu całej ludzkości Ojcu. Celebracja Eucharystii w obrządku łacińskim nazywana jest najczęściej Mszą świętą.

Magisterium Kościoła katolickiego poucza, że Msza jest wspomnieniem tajemnic męki, śmierci i zmartwychwstania Chrystusa i ich sakramentalnym uobecnieniem. W okresie po Soborze Trydenckim, podkreślano szczególnie wymiar ofiarny śmierci Chrystusa na krzyżu i to, że Eucharystia jest jej uobecnieniem, a więc ofiarą mającą przez łaskę zbawczy wpływ na wszechświat. Podkreślanie wymiaru ofiarnego było reakcją Magisterium Kościoła na poglądy ojców protestantyzmu, którzy widzieli w eucharystii jedynie ucztę paschalną. Dlatego w praktyce duszpasterskiej mówi się o składaniu ofiary mszy św. w różnych intencjach, także za zmarłych, będących w czyśćcu. Nie jest ona jednak rozumiana przez Magisterium Kościoła katolickiego jako osobna, odrębna od ofiary Chrystusa na krzyżu, lecz jest przywołaniem i uczestnictwem w tej ostatniej.

Postanowienia Soboru Trydenckiego dotyczące Eucharystii:

1.    "Jeżeli ktokolwiek zaprzeczy, że ciało i krew razem z duszą i Bóstwem naszego Pana Jezusa Chrystusa, a więc cały Chrystus są prawdziwe, rzeczywiście i cieleśnie obecne w sakramencie Przenajświętszej Eucharystii i jeżeli twierdzi, że jest On tam tylko w sposób symboliczny – to niech będzie przeklęty!"

2.    "Jeżeli ktokolwiek będzie twierdził, że materia chleba i wina pozostaje w sakramencie Przenajświętszej Eucharystii razem z ciałem i krwią naszego Pana Jezusa Chrystusa... – niech będzie przeklęty!"

3.    "Jeżeli ktokolwiek będzie twierdził, że Chrystus – Jednorodzony Syn Boga nie powinien być czczony w świętym sakramencie Eucharystii i publicznie uwielbiony (w Latrii), i że nie należy Mu oddawać czci w zewnętrznych, uroczystych procesjach zgodnie z chwalebnymi i powszechnymi obrzędami i zwyczajami Kościoła Świętego i że uwielbiający Go są bałwochwalcami – niech będzie przeklęty!".

4.    "Jeżeli ktokolwiek będzie twierdził, że w Mszy nie jest ofiarowana Bogu prawdziwa ofiara, lub że to, co jest ofiarowane, to nic innego jak tylko Chrystus oddany do zjedzenia, to niech będzie wyklęty".

5.    "Jeżeli ktokolwiek będzie twierdził, że przez słowa: "Czyńcie to na moją pamiątkę", Chrystus nie uczynił apostołów kapłanami, lub że nie ustanowił, że oni sami oraz inni kapłani mają ofiarować Jego ciało i krew, to niech będzie przeklęty".

6.    "Jeżeli ktokolwiek będzie twierdził, że ofiara mszy ma na celu jedynie oddanie chwały i dziękczynienie, lub że jest jedynie upamiętnieniem ofiary spełnionej na krzyżu i że nie ma w niej mocy przebłagalnej, lub że przynosi ona pożytek jedynie temu, kto ją przyjmuje i nie powinna być ofiarowana za żywych jak i umarłych, z przyczyny grzechów, kary uświęcenia oraz innych potrzeb, to niech będzie przeklęty".

7.    "Jeżeli ktokolwiek będzie twierdził, ze przez ofiarę Mszy popełniane jest bluźnierstwo wobec najświętszej ofiary Jezusa Chrystusa na krzyżu, niech będzie przeklęty".

Sobór watykański II przypomniał, że Msza jest sakramentem paschalnym - Chrystus pozostawił "sakrament miłosierdzia, znak jedności, węzeł miłości, ucztę paschalną, w której pożywamy Chrystusa, w której dusza napełnia się łaską i otrzymuje zadatek przyszłej chwały". A więc Eucharystia nie jest sprawowaniem samej tylko zbawczej śmierci Chrystusa, ale także Jego przejścia (gr. pascha) ze śmierci do życia w zmartwychwstaniu, gdzie Chrystus jest Barankiem paschalnym, sprawiającym wyzwolenie duchowe wiernych uczestniczących w celebracji. Wyzwoleni z niewoli grzechu, wierni stają się wolni, aby kochać. To jest najważniejsze przykazanie Chrystusa, przekazane właśnie w trakcie pierwszej Eucharystii - Wieczerzy Pańskiej. Figurą i zapowiedzią wyzwolenia, które sprawia łaska Eucharystii, było wyjście Izraela z domu niewoli - z Egiptu, obchodzone w Judaizmie po dziś dzień w święcie Paschy poprzez wieczerzę sederową. W trakcie sprawowania Eucharystii dokonuje się przeistoczenie (transsubstancjacja) chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa. Termin ten wszedł do użycia w teologii katolickiej wraz z potrzebą uściślenia rozumienia Eucharystii jako sakramentu. Spory dotyczące znaczenia sakramentalnej obecności Chrystusa w Eucharystycznych postaciach rozpoczęły się stosunkowo późno, wraz z początkiem drugiego tysiąclecia. Po raz pierwszy powszechnie dotąd przyjmowaną prawdę o realnej obecności Chrystusa pod Postaciami Chleba i Wina ujął w sformułowanie dogmatyczne Sobór laterański IV (1215). W Kościele rzymskokatolickim obrządku łacińskiego komunia wiernych udzielana jest z reguły pod jedną postacią – chleba, chociaż dozwolona jest komunia pod dwiema postaciami w małych grupach oraz, w pewnych okolicznościach, w celebracjach parafialnych.

Katolickie prawo kościelne nakazuje przyjęcie eucharystii co najmniej raz w roku (w okresie Wielkanocy), przy czym do przystąpienia, wymagane jest zgładzenie grzechów śmiertelnych przez spowiedź.

W ciągu jednego dnia można przyjąć Komunię Świętą maksymalnie dwa razy pod warunkiem, iż po raz drugi koniecznie musi to nastąpić podczas uczestnictwa w całej Mszy Św.